De Spínolaroute, ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan van de trotse stad Breda in 2002 feestelijk ten doop gehouden, is maar kort volledig bewegwijzerd geweest. Het is een fietsroute van 52 km langs de belegeringslinies die in 1624/25 rondom de stad zijn aangelegd, toen het Spaanse leger onder aanvoering van generaal Spínola de ‘Staatse’ vestingstad besloot uit te hongeren door haar volledig van de buitenwereld af te snijden. Na een beleg van tien maanden capituleerde Breda in juni 1625, waarop de Staatse garnizoenen vertrokken en Spínola uit handen van gouverneur Justinus van Nassau de sleutel van de stad kreeg. Dat moment is tien jaar na dato vereeuwigd door niemand minder dan Velázquez.

In het jubeljaar 2002 werden strategische punten op de ‘belegerings’-fietsroute voorzien van metershoge lansen in de kleuren goud, bruin, blauw en rood, er werden wegwijzers en informatieborden geplaatst, bij de VVV waren routebeschrijvingen en informatieboekjes te krijgen: de Spínolaroute was een feit.

Maar niet voor lang. Want toen de Bende het plan opvatte om de route eens te fietsen bleken er alweer veel wegwijzers verdwenen te zijn en kon de VVV ons niet meer aan een routebeschrijving helpen. We kregen hulp uit onverwachte hoek: een oproepje in de krant leverde een aantal reacties op. Mensen stuurden ons spontaan informatieboekjes, routekaarten en zelfs digitale tips en trucs toe. Er kon dus toch gefietst worden, en dat deden we ook, maar erg veel lansen kwamen we eigenlijk niet tegen. Wel veel plekken waar we na al die jaren in Breda nog nooit geweest waren, en zelfs een (overwoekerd) kerkhof uit de Tachtigjarige Oorlog.

Nu mijn oog erop let, vallen de lansen die er nog staan op – soms staan ze op plaatsen waar ik er blijkbaar jaren overheen heb gekeken. Andere lansen, die er hadden moeten staan, blijven onvindbaar: verplaatst, verwijderd, vergeten terug te zetten. Stukje bij beetje reconstrueer ik de reconstructie van de twee 17^e-eeuwse linies (blauwe lansen voor de binnenste linie, bruine voor de buitenste). Die eerste reconstructie is (als je bedenkt hoeveel werk erin gestoken moet zijn) in feite maar heel kort zichtbaar geweest. Mijn reconstructie van de reconstructie  uit 2002 is dus ook een soort hommage aan de makers. Ook de ontbrekende of misschien wel nooit geplaatste lansen krijgen in mijn reconstructie een plek.

◊◊◊

Spínolaroute; Fietsen langs de belegeringsroutes van Breda, SES West-Brabant, 2002.
De Spínolaroute en Linie 750 (de lansen) zijn een initiatief van H. v. Engen in samenwerking met Stichting Breda 750.
Er zijn destijds gouden, bruine, blauwe en rode lansen in het landschap geplaatst, ik schat iets van 110 stuks. Bijna tweederde is alweer weg: van de 2 gouden heb ik er 1 gevonden, van de rode ook 1. Van de 74 bruine, 32. Van de 34 blauwe, 6.

Met dank aan M, die de oproep in de krant zette, en de mensen die daar met raad en daad op reageerden. En aan de Bende, die op een zomerse zondag onvermoeibaar met me mee fietste.

D. Velázquez, Las Lanzas (La rendicíon de Breda), 1634-35. In het Stedelijk Museum in Breda hangt een kopie, voor het origineel moet je naar het Prado in Madrid.

Op de foto eronder: Het informatiebord over de Spínolaroute in Princenhage. Daaronder het bord bij het Spaanse kerkhofje aan de Salesdreef, boven de Vuchtpolder.

Overige prenten: Aanwezige en ontbrekende lansen in o.a. Breda, het Mastbos, Terheijden en Teteringen, 2017-2018. Alle foto’s © Gertrudsdottir.