Nadat de schoolarts had geconstateerd dat ik met één oog dicht geen steek zag, kreeg ik een bril: links vensterglas, rechts jampotbodem. Ik was acht en vond het maar stom. Een bril betekende niet alleen je wezenloos poetsen op glazen waar toch altijd meteen weer vette vingers op zaten, maar ook onthouden waar je het ding had gelaten en er vooral niet op gaan staan/zitten. En mijn zogeheten luie oog werd achter glas niet minder lui. Het linkeroog deed nog steeds al het werk, het rechtse knipperde netjes op tijd mee en hield het verder voor gezien.

Zestien jaar later, na een uitstapje naar lenzen dat in pijnlijke lasogen was geëindigd, las ik een boek waarin Aldous Huxley, bekend van Brave New World, uitlegt hoe je door ontspanningsoefeningen een traag oog uit zijn luie stoel krijgt. Ik kan me niet meer herinneren dat ik het héle boek heb gelezen – dat zou dan de enige Huxley zijn die ik ooit uit heb gekregen. Maar die oefeningen waren interessant.

Probleem was dat ik destijds officieel niet veel omhanden had maar wel als een bezetene las, uiteraard mét bril. En ook al waren links en rechts in de loop der jaren nader tot elkaar gekomen en was er van de jampotlook geen sprake meer, van Huxley moest de bril af, niet alleen bij het oefenen maar de hele tijd. Maar hoe moest ik zijn boek dan lezen? Mijn ogen waren na al die tijd zo op hun hulpstukken gaan vertrouwen dat ze er zonder niets meer van bakten.

Huxley vergelijkt een bril met een paar krukken: die zijn bij gebleken invaliditeit aanvankelijk onmisbaar, maar om echt te herstellen moet de ‘invalide’ zo snel mogelijk proberen zónder te doen. Wie aan zijn krukken gewend is geraakt, zal eraan moeten ontwennen voordat het echte herstel kan beginnen.

Huxleys methode (overigens niet door hemzelf maar door ene dr. Bates bedacht) zal niet voor iedereen werken, maar dankzij zijn oefeningen en een heel pak geduld kon ik maanden later lezen zonder bril. Geen uren aan een stuk, maar dat hoefde ook niet. Pas bij de komst van de computer, toen ik de hele lange werkdag naar een beeldscherm zat te turen, kwam de bril weer uit zijn koker: twee vierkante ogen wierpen de handdoek in de ring en eisten hun krukken.

◊◊◊

Boek: A. Huxley, The Art of Seeing. 1942. Nederlands: Zonder bril leren zien. Vert. M. Roolfs. Z.j.

Prent: Thuis, 2018. Foto © Gertrudsdottir.