Clichés zien er interessanter uit in een andere taal dan de jouwe. Misschien koos Jerzy Kosinski, fabulant en plagiator, daarom een Italiaans ogende variant van ‘Ieder heeft zijn geheimen’ als motto voor een van zijn boeken. Maar echt interessant wordt het pas wanneer je je verdiept in je eigen geheimen. Want geheimen heb je. De vraag is, wat doe je ermee?

Geheimen willen gezegd worden. Die drang is sterker dan jij. Gelukkig zijn er allerlei manieren om te spreken zonder door Jan en alleman te worden gehoord – de kalligrafie is er een van.
Koning Midas groef een kuiltje in de grond en fluisterde daar zijn geheim in. De wind nam het mee en vertelde het aan iedereen die het ruisen kon horen.
Mijn kinderen ontdeden zich van hun brandende geheimen door ze toe te vertrouwen aan een betrouwbaar uitziend pannetje dat in de diepte van de keukenkast stond. Er werd gretig gebruik van gemaakt.
Een van mijn geheimen staat achter op een nooit verstuurde prentbriefkaart. Ik heb er een lijstje omheen gedaan en aan de muur gehangen.

Welbeschouwd heb ik veel geheimen. Ik zou er nog veel meer willen hebben. Ik gedij op geheimen. Ik doe graag dingen waar geen mens weet van heeft. Gewone dingen. Buiten zijn als heel Nederland aan tafel zit. Of, in alle vroegte, nog in bed ligt. Dan waan ik me onbespied en voel me daardoor vrijer dan wanneer ik overdag onder de mensen ben.
Maar ook in huis vind ik het fijn om iets te doen zonder dat iemand me ziet. Waarom is dat? Vrees ik andermans oordeel? Of hoef ik gewoon niet altijd pottenkijkers om me heen?

“Ik heb niets te verbergen.”

Dat is de reactie die ik hoor van mensen die geen zin hebben om na te denken over de vele inbreuken die overheden en bedrijven al jaren maken op onze persoonlijke privacy. Van het verbod om in openbare gelegenheden te roken tot de identificatieplicht en de meeglurende surveillancecamera’s op straat, station en snelweg, van de bonuskaart en de OV-kaart tot de gepersonaliseerde reclames op social media – in deze maatschappij wemelt het van de pipo’s die dingen van me willen weten waar ze niks mee te maken hebben.

Een mens heeft het recht om over straat te lopen zonder gefilmd te worden, om op een trein te stappen zonder dat wordt bijgehouden waarheen, om anoniem voor zijn aankopen te betalen. Ik bedank voor een overheid die constant weet waar ik ben en wat ik doe, en ik hoef ook geen commerciële bedrijven of banken die nog veel meer van me willen weten. Ik heb heel veel te verbergen en dat wil ik graag zo houden. De mens is geen openbaar bezit, hij is een vat vol geheimen.

◊◊◊

Prent 1+2: Baroberi nr. XIX (01-1985), ‘Homo Struthus’. Kalligrafie © Gertrudsdottir. Kosinski’s ‘Ognun ’suoi il segreti’ staat meen ik in De duivelsverzen.
Prent 3: Kirsi Neuvonen, Leda, 1997.
Prent 4: Gertrudsdottir op Elba, 1982. Foto © Gustave Petit.