Wer jetzt kein Haus hat, baut sich keines mehr.
Wer jetzt allein ist, wird es lange bleiben,
wird wachen, lesen, lange Briefe schreiben
und wird in den Alleeen hin und her
unruhig wandern, wenn die Blätter treiben.
– Rainer Maria Rilke

Als ik dit gedicht voor me uit prevel, Herbsttag heet het, dus het komt elke herfst wel een paar keer voorbij, zie ik de dichter, begin vorige eeuw in Parijs, rusteloos lopend op de brede boulevards, en na de doelloze wandeling, terug op de kamer die geen thuis is, strekt de eindeloze avond zich uit, de slaap die niet wil komen, en na het lezen schrijft hij die lange brieven – en alles wat hij verder nog noteerde: daar heb ik al eens een post aan gewijd.

Brieven schrijven: ik deed het vroeger ook, vaak, graag, lange. Ik had diverse vaste briefschrijvers, en veel van wat ik kreeg heb ik nog – het zit allemaal in een grote doos, sinds kort netjes gesorteerd. Van alles wat ik zelf in een envelop stak en aan de posterijen toevertrouwde heb ik geen weet meer, want kopieën maakte ik natuurlijk niet. Het voelt ook gek om, bijvoorbeeld na het overlijden van een correspondent van toen, weer in het bezit te komen van mijn eigen pennenvruchten.

Met mijn eigen lief schreef ik in tijden van fysieke afwezigheid. Ook mijn avonden waren toen lang, en stil, en louter gevuld met lezen en schrijven. Mijn brieven waren langeafstandsmonologen gericht aan de thuisblijver, die helemaal geen woordenman was. Maar wat was het veelzeggend, het fotofeuilleton dat hij me ten antwoord stuurde: elke dag bracht de postbode weer een doosje. Ik heb ze allemaal bewaard.

◊◊◊

Rainer Maria Rilke, ‘Herbsttag’ (fragment). Buch der Bilder I, 2, 12. Parijs, 1902.
In het Nederlands van dichter/vertaler Anton Korteweg:

Wie nu geen huis heeft, bouwt het ook niet meer.
Wie nu alleen is, zal het nog lang blijven,
zal waken, lezen, lange brieven schrijven,
in lanen rusteloos dwalen, telkens weer,
als op de wind de blaren zullen drijven.

Het hele gedicht is te vinden in De Revisor 3 (1976), nr. 5, p. 14. Onderdeel van de reeks ‘Dichters vertalen dichters’.

Prent 1: Gent, 2012. Foto © Gertrudsdottir.
Prent 2: Het luciferdoosjesfeuilleton, 1982. Foto’s © Gustave Petit. Meer over het feuilleton en zijn fotograaf hier.